آهنگاموز: یادگیری زبان، آسان‌تر از آن چیزی که فکر می‌کنید!

بسیاری از دانش‌آموزان و دانشجویان در سراسر دنیا بر این باورند که در هنگام درس خواندن و دوره کردن، نیاز دارند که به موسیقی گوش دهند. این افراد اعتقاد دارند موسیقی تمرکز آن‌ها را افزایش می‌دهد. حتی عده‌ای معتقدند که بدون موسیقی نمی‌توانند مطالب را مرور کنند. از سوی دیگر عده‌ای موسیقی را گمراه کننده و عامل حواس‌پرتی می‌دانند. این افراد نیاز به سکوت دارند تا در حین کار یا درس بهترین عملکرد را داشته باشند.

مطالعات نشان داده است که موسیقی تأثیرات مثبت فراوانی بر روی مغز و بدن انسان ایجاد می‌کند. موسیقی نیمکره چپ و راست مغز را به طور همزمان فعال می‌کند. فعال‌سازی جفت نیمکره‌ها می‌تواند یادگیری را به بالاترین حد ممکن رسانده و حافظه را تقویت نماید. پس می‌توان از موسیقی به عنوان یکی از مهمترین و بهترین راه های تقویت حافظه برای درس خواندن یاد کرد. همچنین گوش دادن به موسیقی کلاسیک قبل از درس خواندن هم می‌تواند به ما در افزایش آرامش کمک کند. در ادامه با هم برخی از نظریاتی که در مورد نقش موسیقی بر یادگیری بیان شده‌اند را بررسی خواهیم کرد.

نظریه تأثیر موتسارت می‌گوید که هنگام گوش دادن به موسیقی مخصوصا کلاسیک، سطح IQ شما قدری افزایش می‌یابد. در نتیجه تأثیر مثبتی بر میزان یادگیری و متمرکز بودن شما می‌گذارد.

عبارت تأثیر موتسارت برای اولین بار توسط آلفرد ا. توماتیس که تلاش می‌کرد از موسیقی‌های موتسارت برای درمان برخی از اختلالات استفاده کند ابداع شد؛ تلاش وی در کتابی از دون کامبل شهرت یافت. این کتاب برمبنای آزمایش مطرح شده در مجلهٔ Nature است که بر تأثیر موقت گوش کردن به موتسارت بر ضریب هوشی اشاره داشت. بر مبنای این تحقیقات زل میلر، قانون‌گذار جورجیا، تخصیص بودجه‌ای برای تهیهٔ یک عدد لوح فشردهٔ موتسارت برای هر نوزاد جورجیایی را پیشنهاد داد.

موسیقی آرامش بخش همچنین به دانش‌آموزان مبتلا به استرس و اضطراب کمک شایانی می‌کند و آن‌ها را آرام خواهد کرد. این آرامش در نهایت می‌تواند آن‌ها را به سمت مطالعه کارآمدتر و بهتر سوق داده و موجب افزایش کیفیت مطالعه این دانش‌آموزان شود.

تحقیقات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی در واقع سطح کورتیزول را کاهش می‌دهد. کورتیزول هورمونی است که معمولاً مسئول احساس استرس و اضطراب درون ما است. از آنجایی که موسیقی باعث آرامش شما می‌شود، در نتیجه خواب شما را نیز بهتر می‌کند. از طرفی وقتی عادات خواب بهتری داشته باشید، استرس شما به میزان چشم‌گیری کاهش می‌یابد. بدین ترتیب می‌توان گفت که شما می‌توانید به کمک موسیقی تا حد زیادی از عدم تمرکز هنگام درس خواندن جلوگیری کنید.

بله تاثیر مثبت موسیقی‌ بر یادگیری موضوعی است که تحقیقات علمی آن را ثابت می‌کنند.  بر اساس مطالعات علمی، موسیقی می‌تواند حافظه و تمرکز را تقویت کند و خلاقیت و روش‌های حل مسأله را در افراد بهبود دهد. یکی از تاثیرات موسیقی تقویت حافظه بلند مدت است. همچنین موسیقی حافظه فعال یا کوتاه مدت افراد را نیز تقویت می‌کند.

پژوهش‌ها حاکی از آن است که موسیقی مشکلات ناشی از ضعف حافظه، تمرکز و یادگیری را برطرف می‌کند. موزیک استرس را از بین می‌برد و انگیزه را تقویت می‌کند. البته آهنگ برای تمرکز و مطالعه و یادگیری باید دارای ویژگی‌های زیر باشد.

• موسیقی بدون کلام در افزایش یادگیری تاثیر بیشتری نسبت به موسیقی آوازی است.
• صدای موزیک باید کم باشد. موزیک با صدای بلند تاثیر منفی در میزان یادگیری دارد.

آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید چرا انسان‌ها دوست دارند یک موسیقی را بارها گوش دهند و بی‌اختیار و بدون آنکه تلاشی کنند کلمات آن در ذهن‌شان نقش می‌بندد؟ چرا انسان‌ها از گوش دادن تکراری خسته نمی‌شوند؟ چرا برخی می‌گویند یادگیری زبان با موسیقی را امتحان کنید؟

پاسخ این سوال‌ها در یک جمله است، موسیقی غذای روح انسان است و ذهن چیزی را در خود ذخیره می‌کند که به آن علاقه‌مند باشد. در واقع آموزش زبان ترکی با موسیقی و همچنین انگلیسی یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای یادگیری است.

افراد از این طریق می‌توانند در هر زمان و مکانی که هستند به یادگیری بپردازند. برای یادگیری زبان باید آن را جذاب و خواستنی بدانیم. مسلماً هیچ انسانی دوست ندارد به اجبار به یادگیری مطلبی بپردازد. از این رو آموزش زبان با استفاده از موسیقی، یکی از راه‌های میانبر و پر‌بازده برای یادگیری است.

قبل از پرداختن به موضوع مورد نظر، گریزی به کارکرد و تأثیر موسیقی بر ذهن و حافظه انسان خواهیم داشت👇

در دهه آخر قرن بیستم، مطالعه و بررسی تأثیر موسیقی بر مغز انسان، با عنوان اثر موتزارت، معروف شد. در این نظریه ادعا می‌شود که گوش کردن به موسیقی‌هایی که موتزارت ساخته است، انسان‌ها و به ویژه کودکان را باهوش‌تر می‌کند. در نتیجه والدین، کودکان‌شان را به شنیدن موسیقی موتزارت وا می‌داشتند، حتی قبل از تولد، چون فکر می‌کردند که موسیقی روی جنین تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود که مغز او با قدرت و انرژی بیشتری شروع به کار کند. نظریه‌ای که امروز پذیرفته شده، این است موسیقی بر عملکرد مغز انسان تأثیری مثبت دارد و این موضوع منحصر به موسیقی موتزارت نیست.

گوش دادن به موسیقی، باعث می‌شود که هورمون سرتونین با سرعت بیشتری تولید شود؛ ترشح این هورمون سبب می‌شود که به افراد احساس خوشایندی دست بدهد، بنابراین افزایش تولید این هورمون به شاد زیستن انسان‌ها و کم کردن سطح استرس کمک می‌کند. تأثیر موسیقی بر حافظه انسان چه به طور مستقیم و یا غیر مستقیم، در به خاطر سپاری و ماندگاری یادگیری‌ها در حافظه، نقش قابل توجهی دارد.

ترانه‌ها و موسیقی‌های مختلف معمولاً به‌صورت زبان محاوره و شامل تعداد زیادی عبارات، لغات و اصطلاح هستند. از آنجایی که مخاطب ترانه‌ها، افراد بومی هستند، زبان به کار رفته در آنها به روز و محاوره‌ای است.

پس اگر موسیقی درستی را انتخاب کنید، با زبان روزمره و رایج آنها، آشنا خواهید شد. از مزایای آموزش زبان با استفاده از موسیقی عبارتند از:

• افزایش درک شنیداری: گوش دادن به آهنگ‌ها به شما کمک می‌کند تا به سرعت به زبان گفتاری عادت کنید و درک شما از مکالمات روزمره را بهبود بخشد.
• تقویت گرامر: بسیاری از آهنگ‌ها از ساختارهای گرامری متنوعی استفاده می‌کنند. با تحلیل آهنگ‌ها، می‌توانید به طور طبیعی با ساختارهای گرامری آشنا شوید.
• افزایش انگیزه: یادگیری زبان با آهنگ می‌تواند یک تجربه سرگرم‌کننده باشد و باعث افزایش انگیزه شما برای ادامه یادگیری شود.

• موسیقی، توجه را افزایش می‌دهد: موسیقی می‌تواند توجه شما را جلب کند و باعث شود که شما به اطلاعات ارائه شده بیشتر توجه کنید. این افزایش توجه، به نوبه خود، منجر به بهبود یادگیری و حافظه می‌شود.
• موسیقی، انگیزه را تقویت می‌کند: گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌تان می‌تواند انگیزه شما را افزایش دهد و به شما کمک کند تا مدت زمان بیشتری را به مطالعه یا یادگیری اختصاص دهید.

بسیار خوب، بیایید عمیق‌تر به مکانیسم‌های عصبی که باعث می‌شوند موسیقی بر حافظه تأثیر بگذارد، بپردازیم. همانطور که می‌دانید، مغز ما یک شبکه پیچیده از نورون‌ها است که با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. موسیقی، با تحریک این شبکه، تغییراتی را در ساختار و عملکرد مغز ایجاد می‌کند که به بهبود حافظه کمک می‌کند. در ادامه برخی از مکانیسم‌های عصبی کلیدی را بررسی می‌کنیم:

به طور خلاصه، موسیقی با فعال‌سازی گسترده مناطق مغز، افزایش ترشح انتقال‌دهنده‌های عصبی، هم‌زمان‌سازی امواج مغزی و ایجاد ارتباط عاطفی، به بهبود حافظه کمک می‌کند.

به عبارت ساده‌تر، موسیقی به ما کمک می‌کند تا:

• الگوهای صوتی زبان جدید را به طور طبیعی جذب کنیم.
• عضلات صورت و دستگاه صوتی خود را برای تولید صداهای جدید آموزش دهیم.
• با انگیزه و لذت بیشتری به یادگیری زبان بپردازیم.

مثال: فرض کنید می‌خواهید تلفظ صدای “R” در زبان انگلیسی را بهبود بخشید. می‌توانید آهنگی را انتخاب کنید که در آن این صدا به طور مکرر و با تاکید استفاده شده است. با گوش دادن مکرر به این آهنگ و سعی در تقلید آن، می‌توانید تلفظ خود را بهبود بخشید.

تأثیر موسیقی بر مهارت‌های ریاضی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که آموزش موسیقی می‌تواند به بهبود مهارت‌های ریاضی، به ویژه در زمینه‌های مربوط به ریتم و الگوها، کمک کند.

تأثیر موسیقی بر خلاقیت: مطالعات نشان داده‌اند که موسیقی می‌تواند به افزایش خلاقیت و تفکر واگرا کمک کند.

تأثیر موسیقی بر کاهش استرس: موسیقی می‌تواند به کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) کمک کند و در نتیجه، محیطی آرام و مناسب برای یادگیری فراهم کند.

نویسنده در این مقاله استراتژی یادگیری زبان خود را که بر اساس موسیقی هیپ هاپ طراحی کرده است، توضیح می‌دهد. این استراتژی شامل سه مرحله است: انتخاب موسیقی مورد علاقه، تحلیل متن آهنگ‌ها و ایجاد یک کتاب درسی شخصی و درک فرهنگ مرتبط با موسیقی. این استراتژی انگیزشی را می‌توان با هر نوع موسیقی که دارای متن‌های مرتبط با زبان و فرهنگ است، به کار برد.

این مقاله بررسی می‌کند که چگونه موسیقی می‌تواند به عنوان یک ابزار انگیزشی در آموزش زبان انگلیسی و ترکی استفاده شود. مطالعه موردی ارائه شده در این مقاله نشان می‌دهد که استفاده از موسیقی در کلاس‌های زبان انگلیسی و ترکی می‌تواند انگیزه، مشارکت و مهارت‌های کلی زبان‌آموزی دانش‌آموزان را بهبود بخشد. دانش‌آموزان با استفاده از موسیقی، انگیزه درونی برای یادگیری پیدا کردند و در نتیجه علاقه و تلاش بیشتری نشان دادند. همچنین، موسیقی باعث شد تا یادگیری زبان برای دانش‌آموزان لذت‌بخش‌تر و جذاب‌تر شود. این امر منجر به افزایش مشارکت دانش‌آموزان در کلاس و بهبود مهارت‌های زبانی آن‌ها، از جمله نوشتن، صحبت کردن و تفکر انتقادی شد. علاوه بر این، موسیقی به عنوان یک پل فرهنگی عمل کرد و به دانش‌آموزان کمک کرد تا فرهنگ‌های مختلف را درک و احترام بگذارند.

---

Hilda F Israel, Nelson Mandela Metropolitan University, South Africa

William Pryse-Phillips (2003). Companion to Clinical Neurology. Oxford University Press